Gmina Żychlin - wczoraj i dziś

 


 

Wojciech z Żychlina herbu Szeliga

(Albertus de Sychlin)

 

- syn Jana; pochodził z możnej rodziny Żychlińskich. Obrał stan duchowny. Od 1441 r. sprawował obowiązki notariusza przy konsystorzu gnieźnieńskim. Powołany na dwór Władysława Warneńczyka, towarzyszył królowi w wyprawie przeciwko Turkom pod Warnę w 1444r. Po powrocie do Polski znalazł się na dworze Kazimierza Jagiellończyka, którego był doradcą. Sprawował liczne urzędy i godności: był kanonikiem gnieźnieńskim, krakowskim i poznańskim, proboszczem łęczyckim i kaliskim, kustoszem sandomierskim, został też podkanclerzym koronnym. Jako wysoki urzędnik królewski wyjednał Żychlinowi nowe przywileje (ok. 1450r.)Zmarł w 1471r.i został pochowany w katedrze na Wawelu. Jak podaje Paprocki, na nagrobku widniał herb Szeliga i epitafium łacińskie. Dziś nie ma śladów tego nagrobka. 

 

Adam Bagniewski (1803 – 1873) 

Urodzony w Zarębowie działacz gospodarczy okresu Królestwa Polskiego. W 1862r. dyrektor główny Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Twórca stosowanych do dziś pojęć zakresu bankowości i kredytu. Autor licznych prac naukowych. 

 

Seweryna Pruszakowa - Duchińska (1816 – 1905) 

Powieściopisarka, orędowniczka idei sprawiedliwości społecznej, autorka licznych książek dla młodzieży. W latach czterdziestych XIX w. mieszkała i tworzyła w Śleszynie Wielkim. Czynnie zaangażowanym w okresie powstania styczniowego, współtwórczyni tzw. “piątek”. Po zdławieniu powstania przebywała na emigracji. 

 

Stanisław Grzybowski (1865 – 1943) 

Technolog cukrownictwa. W 1927r. współzałożyciel Instytutu Przemysłu Cukrowniczego w Warszawie. Wieloletni dyrektor cukrowni w Dobrzelinie. Autor licznych artykułów i książek z dziedziny przetwórstwa buraka cukrowego, m.in.: “Technologia cukru buraczanego” (1912r.), “Rafinowanie cukru” (1927r.), “Koloidy i ich rola przy fabrykacji cukru” (1935r.). 

 

Ludwik Grabowski (1872-1954) 

Urodzony w Drzewoszkach Małych, fitopatolog, jeden z pionierów zwalczania chorób roślin w Polsce. Członek licznych stowarzyszeń naukowych, krajowych i zagranicznych.

 

Anastazy Landau (1876 – 1957)

Urodzony w Żychlinie. Wybitny lekarz, internista i ordynator w Szpitalu Wolskim, profesor Akademii Medycznej w Warszawie. Ogłosił ponad dwieście prac naukowych w kraju i zagranicą. Twórca nowych metod wykrywania i leczenia schorzeń, które w medycynie nazwano “szkołą Landaua”. 

 

Zygmunt Okoniewski (1877 – 1936) 

Urodził się w Kijowie. Tamże ukończył szkołę średnią, po czym studiował w Szkole Inżynieryjnej w Mittweidzie, gdzie w 1900r. uzyskał dyplom inżyniera elektromechanika. Studia uzupełnił pobytem naukowym w Charlottenburgu specjalizując się w dziedzinie elektromechaniki. Pracę zawodową rozpoczął w firmie “Towarzystwo Udziałowe Fabryk Wyrobów Metalowych Rohn – Zieliński i Spółka” w Warszawie, później pracował w Berlinie i Petersburgu, by w 1909r. związać się ze szwajcarskim koncernem “ Brown Boveri Co.”. Przez kolejne 12 lat prowadził własne przedstawicielstwo tej firmy pod nazwą “Biuro Techniczne inż. Z. Okoniewski”, przemiennie w Kijowie i Warszawie. Latem 1921 roku przekształcił je w “Polskie Zakłady Elektryczne Brown – Boveri S.A.”, zostając jednocześnie jego naczelnym dyrektorem. W tym też czasie założył Zakład w Żychlinie, a w 1926 roku wykupił i rozbudował podobną fabrykę w Cieszynie. Oba te zakłady stworzyły podwaliny przemysłu maszyn i aparatów elektrycznych w niepodległej Polsce. Po kryzysie ekonomicznym i zamknięciu fabryki, z jego inicjatywy wznowiono produkcję przekształcając firmę w “Zakłady Elektromechaniczne Rohn – Zieliński S.A. licencja Brown Boveri”. Najbardziej owocny okres swego życia spędził Okoniewski w Żychlinie. Kiedy umierał 23 marca 1936 roku w Warszawie, wyraził wolę pochowania jego zwłok właśnie w tym mieście . Życzenie to zostało spełnione. 

 

Bronisław Wieczorkiewicz (1904 - 1974) 

Urodzony w Żychlinie, językoznawca i polonista. Uczeń J. B. de Courtenay. Był współpracownikiem Stanisława Szobera. Dzięki intensywnej pracy zdobywał kolejne stopnie naukowe zostając w 1969 r. profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Jako językoznawca poświęcił się przede wszystkim badaniu gwary warszawskiej. Opublikował w sumie około 200 prac naukowych i popularnonaukowych, w tym kilka książek i podręczników szkolnych. Największą popularność zdobyły : “Słownik gwary warszawskiej XIX wieku” (Warszawa 1966) , “Gwara warszawska dawniej i dziś” (Warszawa 1966) i “Warszawskie ballady podwórzowe” (Warszawa 1971).Położył duże zasługi jako pedagog i redaktor wieku czasopism m.in. “Polonistyka”, “Język rosyjski w szkole”. Zmarł w Warszawie 5 września 1974 roku.

 

Maria Majchrzak 

Urodziła się w Rakowcu, /obecnie powiat Gostynin/, gdzie mieszka do dziś. Ukończyła Szkołę Rolniczą i Powszechny Uniwersytet Ogrodniczy. Jest członkiem Sekcji Literackiej Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie, Sekcji Literackiej Stowarzyszenia Twórców Kultury Robotniczej w Kutnie, oraz Koła Związku Literatów Polskich w Płocku. W swoim dorobku twórczym posiada trzy tysiące utworów o bardzo bogatej tematyce jak: ziemia, człowiek, wiersze religijne, patriotyczne, liryka, miłosne ballady, humoreski oraz bajki wierszem i prozą dla dzieci. Pisze również wspomnienia, opowiadania i baśnie na tle historycznym. Jest laureatką Ogólnopolskich Turniejów Poetyckich Jednego Wiersza; "Lublin 1985”, "1987", "1991" oraz konkursów literackich. Utwory Marii Majchrzak drukowało wiele gazet, na przykład: Tygodnik Płocki, Gazeta Wyborcza, Zielony Sztandar. Jej utwory zamieszczone są w trzynastu antologiach i almanachach literackich. Z wydawnictw książkowych Marii Majchrzak ukazało się 12 pozycji, w tym 8 dla dzieci, 2 dla dorosłych i 2 dla młodzieży. Za całokształt pracy literackiej została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi – 1977r., Złotym Krzyżem Zasługi –1986r. i Zasłużony Działacz Kultury –1977r., oraz Złotą Odznaką Honorową PZERiJ - 1991 rok.