ŻYCHLIN nie obfituje w zabytki architektoniczne. Dawna zabudowa miasta była drewniana i strawiły ją liczne pożary.

Najbardziej okazałym zabytkiem jest późnobarokowy kościół pod wezwaniem św. Piotra i Pawła. Zbudowany został w 1782 roku na miejscu dawnego drewnianego. Fundatorem nowej świątyni był właściciel miasta, Tomasz Pruszak. W 1838 roku kościół powiększono przez dobudowanie prezbiterium i dwóch kaplic po bokach nawy. Samą nawę zbudowano na planie wydłużonego prostokąta. Zamyka ją wieloboczne prezbiterium. Elewacja frontowa jest dwukondygnacyjna, rozczłonkowana pilastrami, zwieńczona falistym szczytem z posągami świętych - patronów. Wewnątrz zachował się barokowy ołtarz z 1782 roku (w jednej z kaplic) oraz 5 innych klasycystycznych z pierwszej połowy XIX wieku. W ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Piotra i Pawła z pierwszej połowy XIX wieku, zaś w ołtarzach bocznych św. Mateusza i Walentego z XVIII wieku, św. Rocha, Marka i Jana. Obraz św. Anny malował A. Strunge. Zachowały się także portrety Józefa i Antoniny Sołłohubów. W wyposażeniu kościelnym jest kielich barokowy z XVII wieku, barokowe lichtarze i krucyfiks z 1848 roku. Obok świątyni, na cmentarzu przykościelnym, stoi czworoboczna, murowana dzwonnica, zbudowana w pierwszej połowie XIX wieku. Dzwonnica jest dwukondygnacyjna - druga kondygnacja jest rozczłonkowana pilastrami, posiada również otwory okienne. Dach namiotowy z wieżyczką na sygnaturkę. Dzwonnica wraz z kościołem stanowią zespół architektoniczny klasy III.

W Żychlinie zachowała się starówka – wartościowa jako układ urbanistyczno – przestrzenny charakterystyczny dla miast doby Królestwa Polskiego (pierwsza połowa XIX wieku).Architekturę świecką reprezentuje dom mieszczański przy ul. 1 Maja 17, kamieniczki przy Placu 29 Listopada nr 24 - 27 oraz dom Pruszaka ( ul. Narutowicza 76 ) – pobudowany na wzór wiejskich rezydencji szlacheckich w XIX wieku. Dom przy ul. 1 Maja 17 to tzw. dom tkaczy – na początku XIX wieku funkcjonowały tu warsztaty tkackie. Jest to murowany budynek parterowy z facjatą, mający na osi wejście ujęte w kolumny oraz sień na przestrzał. Zakwalifikowany do IV klasy zabytkowej.

Kamienice mieszczańskie usytuowane przy Placu 29 Listopada to piętrowe, murowane budynki, zbudowane na planie prostokąta. Najbardziej interesującym elementem kamienic są ich piwnice oraz pomieszczenia parterowe z charakterystycznymi półkolistymi sklepieniami. Na uwagę zasługują też pochodzące z 1810 – 1811 roku kute okiennice i drzwi.

Najstarszym zabytkiem w Żychlinie jest grób skrzynkowy z okresu kultury łużyckiej – pomorskiej (około 500 lat p.n.e.), odkryty dość przypadkowo w 1943 r. w czasie okupacji hitlerowskiej. Niemcy usiłowali to znalezisko użyć jako dowodu germańskiej przeszłości tych ziem.

We wsi ŚLESZYN znajduje się jeden z najpiękniejszych zabytków naszej gminy - klasycystyczny pałac, należący niegdyś do właściciela dóbr, Tomasza Pruszaka.Pałac został zbudowany w latach 1830-1840. Wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, parterowy, posiada po bokach elewacji frontowej dwa symetryczne ryzality zwieńczone trójkątnymi szczytami. Najbardziej charakterystycznym i okazałym elementem dekoracyjnym jest monumentalny portyk, zwieńczony trójkątnym tympanonem, wsparty na czterech kolumnach w stylu jońskim. Tympanon wypełniony został płaskorzeźbami symbolizującymi rolniczy charakter okolicy. Wnętrze zachowało układ dwutraktowy z elementami dawnego wyposażenia.Pałac usytuowany jest na terenie kilkuhektarowego parku krajobrazowego z dużym stawem. Do dziś zachowały się jedynie resztki dawnego założenia parkowego i niektóre okazy drzew.W czasie kampanii wrześniowej mieściła się tutaj przejściowa kwatera grupy operacyjnej gen. Knolla – Kownackiego, a na przeciąg kilkunastu godzin zatrzymał się w pałacu również gen. T. Kutrzeba, dowódca armii “Poznań”. Wtedy właśnie budynek został poważnie uszkodzony przez niemiecką bombę.Odrestaurowany, został zaklasyfikowany do II grupy zabytkowej i stanowi przykład szlacheckiej rezydencji wiejskiej z pierwszej połowy XIX wieku.

W pobliżu pałacu znajduje się kościół parafialny pod wezwaniem św. Aleksandra. Zbudowany został w 1836r. Na planie prostokąta zamkniętego wielobocznie od północy. W elewacji frontowej znajduje się ryzalit zwieńczony trójkątnym szczytem, w środku wnęka arkadowa z dwiema parami pilastrów. Kościół posiada klasycystyczny wystrój wnętrza. Zachowała się m.in. ambona z 1836 roku i dwa konfesjonały z I połowy XIX wieku, a także 14 późnobarokowych lichtarzy. Uwagę przyciągają obrazy: św. Anny Samotrzeciej (w ołtarzu głównym), Niepokalane poczęcie N.P. Marii, św. Aleksander i św. Antoni (malowane przez St. Zarzeckiego w 1904 roku), św. Roch i Matka Boska Różańcowa (namalowany przez S. Pawłowskiego w1899 roku).Obiekt zakwalifikowany został do II grupy zabytkowej.

DOBRZELIN posiada ciekawy obiekt zabytkowy w postaci klasycystycznego pałacu z pierwszej połowy XIX wieku. Murowany, wzniesiony został na rzucie prostokąta, parterowy z piętrowymi ryzalitami zwieńczonymi tympanonami. W tympanonach zachowała się dekoracja stiukowa, w jednym kartusz z zatartym herbem. Układ wnętrza trzytraktowy z hallem i klatką schodową (obecnie przebudowaną) na osi. Zachował się duży salon przedzielony kolumnami, ozdobiony dekoracją stiukową.Podczas kampanii wrześniowej 1939 rok w pałacu mieścił się szpital polowy, którym kierował prof. dr Wiktor Dega, później światowej sławy ortopeda.Pałac położony jest na terenie kilkuhektarowego parku krajobrazowego o bogatym, ale nie konserwowanym drzewostanie, stąd zatracił w znacznej mierze swój dawny układ i charakter.

Z kolei na terenie cukrowni “Dobrzelin” zachowało się kilka budynków z drugiej połowy XIX wieku, będących przykładem architektury przemysłowej (fabrycznej) z tego okresu.